Zoveel zou het eerste aandeel waard zijn na 419 jaar inflatie
In dit artikel:
De Nederlandse Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) gaf in 1602 de eerste aandelen uit die bedoeld waren voor een breed publiek — daarmee ontstond het model van eigendomsbewijzen dat de moderne effectenhandel mogelijk maakte. In augustus 1602 schreven zes VOC-kamers zich voor in voor in totaal 6,5 miljoen gulden. Het oudste bewaarde VOC‑aandeel dat bekend is, werd in 2010 ontdekt door geschiedenisstudent Ruben Schalk in het Westfries Archief: gedateerd 9 september 1606 en uitgegeven in Enkhuizen aan Pieter Harmensz. Hij betaalde samen 150 gulden voor 12 stukken van 12,50 gulden per aandeel.
De VOC werd opgeheven op 31 december 1799 vanwege wanbeheer en schulden. Daardoor bestaan VOC‑aandelen niet meer als verhandelbare waardepapieren; de originele documenten zijn nu historische archiefstukken zonder financiële werking, wél met cultureel en museumwaarde. Het artikel noemt ook dat VOC‑koersen in de geschiedenis sterke bewegingen lieten zien — er was een scherpe stijging rond 1720 — maar dat blijft complex om exact te kwantificeren.
De auteur probeerde een fictieve moderne waarde te berekenen door 419 jaar inflatie van gemiddeld 2% toe te passen. Die berekening in het artikel bevatte onduidelijkheden; een eenvoudige, consistente berekening geeft een ander beeld: 12,50 gulden is ongeveer €5,67 (omgerekend met de vaste gulden‑eurokoers), en 2% jaarlijkse inflatie over 419 jaar levert een vermenigvuldigingsfactor van grofweg 4.000. Dat zou een zeer ruwe hedendaagse inflatie‑equivalentwaarde van zo’n €22.700 per aandeel opleveren (dus ongeveer €272.000 voor de twaalf aandelen samen). Dit is een hypothetische benadering die geen rekening houdt met daadwerkelijke beleggingsrendementen, dividenden, koersschommelingen, waardeverminderingen door liquidatie of andere historische gebeurtenissen — factoren die de echte waarde in de loop van eeuwen sterk hebben beïnvloed.
Kort samengevat: de VOC lanceerde in 1602 de eerste aandelen; het oudste bewaarde exemplaar komt uit 1606 en bevindt zich in het Westfries Archief; de compagnie werd in 1799 ontbonden en de aandelen hebben sindsdien geen financiële waarde meer, maar vormen belangrijke historische documenten.