Nederland test straks F-35's met wingman-drones, straaljagers zonder piloten

In dit artikel:

Het ministerie van Defensie heeft donderdag een samenwerkingscontract met het Amerikaanse leger ondertekend om zogenoemde "wingman"-drones te ontwikkelen die naast Nederlandse F-35’s gaan vliegen. Nederland is het eerste NAVO-land dat instapt in dit type onbemande straaljagers: op uiterlijk een paar jaar tijd moeten F-35-piloten vergezeld worden door autonome, stealth-achtige toestellen die taken overnemen die te gevaarlijk zijn voor bemande vliegtuigen.

De drones lijken op conventionele straaljagers maar missen een cockpit; ze worden aangestuurd door computers en kunnen opdrachten van F-35-piloten uitvoeren — van verkenning tot precisieaanvallen en luchtgevechten. Economisch gezien zijn ze aantrekkelijk: waar een F-35 rond de 90 miljoen euro kost, kun je voor dat bedrag meerdere drones aanschaffen en onderhoud en trainingsuren reduceren. Het concept zet in op gespecialiseerde platforms (de ene drone voor luchtoverwicht, de andere voor bommen) in plaats van één multifunctioneel, duur platform.

Nederland bouwt voort op ervaring met systemen als de MQ-9 Reaper, maar wingman-drones moeten robuuster zijn tegen luchtafweer en communicatie-uitval. Belangrijke vragen blijven over reliably command-and-control en hoe een piloot overzicht houdt over meerdere autonome vliegtuigen. Staatssecretaris Gijs Tuinman benadrukt dat deelname kansen biedt voor kennisinstellingen en de defensie-industrie: "Door nu mee te doen, grijpt Nederland een kans om hierin voorop te lopen." Internationaal lopen vergelijkbare ontwikkelingen; de Nederlandse stap past in een bredere verschuiving naar onbemande partners voor bemande gevechtsvliegtuigen.