Filmklassieker op zondag: Once Upon a Time in the West (1968)

zondag, 28 september 2025 (19:10) - JFK.men

In dit artikel:

Once Upon a Time in the West (1968) van Sergio Leone wordt in dit stuk neergezet als een mythische meesterwerk: een heruitvinding van de western waarin beeld, muziek en stilte elkaar tot een bijna religieuze intensiteit opstuwen. Leone staat hier op het toppunt van zijn kunnen; zijn regie vertraagt het tempo tot het hypnotiserende, met langdurige shots en langere blikken die de spanningsopbouw dragen. De beroemde openingsscène — minutenlang zonder dialoog op een verlaten treinstation — illustreert precies die stille, bijna tastbare opbouw van dreiging.

De muziek van Ennio Morricone krijgt in de film een sleutelrol: geen loutere achtergrond maar haast een personage, met individuele thema’s die aan personages en momenten gekoppeld zijn. Vooral het harmonica-motief fungeert als sonische handtekening bij het personage van Charles Bronson en draagt sterk bij aan de filmische sfeer.

Claudia Cardinale wordt beschreven als het emotionele hart van de film; haar personage Jill vormt het morele middelpunt waarin verlies en kracht samenkomen. Haar recente overlijden op 24 september 2025 geeft de film nu een extra emotionele lading; ter ere van haar wordt de film op 5 oktober 2025 opnieuw vertoond in het Eye Filmmuseum in Amsterdam. Henry Fonda levert een verrassende en huiveringwekkende prestatie als de sadistische antagonist Frank — een bewuste omkering van het vertrouwde heldenbeeld en een van de meest memorabele schurkenvertolkingen in de filmgeschiedenis.

De filmduur van twee uur en 46 minuten voelt door Leone’s trage ritme veel langer aan, maar dat tempo is juist wat de film transformeert tot cinema-poëzie: stilte zegt vaak meer dan woorden. Voor kijkers die zich overgeven aan het ritme belooft de film een rijke, tijdloze ervaring; voor ongedulden kan het een beproeving zijn. Historisch gezien geldt Once Upon a Time in the West als een hoeksteen van de revisionistische western en een hoogtepunt in de samenwerking tussen Leone en Morricone, met blijvende invloed op hoe film muziek, karakter en landschap combineert.