De grote schaduweconomieën op aarde, met hoofdrol voor BN'er
In dit artikel:
Ernst & Young bracht recent een omvangrijke studie uit naar de wereldwijde schaduweconomie (rapport "Shadow Economy Exposed"), waarin economische activiteiten die niet worden geregistreerd of belast in kaart zijn gebracht voor ruim 130 landen. Wereldwijd bedraagt die verborgen economie volgens E&Y ongeveer 12,5 biljoen euro — zo'n 11,8% van de mondiale economie. Manners gebruikt die cijfers om ook Nederland en enkele opvallende landen te belichten.
In Nederland gaat het om circa 67 miljard euro per jaar aan economische activiteit buiten het zicht van de staat. Die schaduweconomie bestaat uit drie onderdelen: ongeregistreerd werk (zwartwerk), illegale bedrijfjes (zoals onvergunde horeca of thuisateliers) en criminele handel. Het grootste deel is informeel werk: naar schatting 25–30 miljard euro per jaar komt van poets- en kluswerk, opgeknapte projecten en vergelijkbare zwartswerkzaamheden. Criminele sectoren leveren ongeveer 4,5 miljard op; de belangrijkste posten zijn cannabis (1,4 mld), cocaïne (1,1 mld), synthetische drugs (1,0 mld) en prostitutie (0,7 mld). Opvallend is ook dat bloemen en planten (7,1 mld) hogere exportwaarden opleveren dan synthetische drugs (1 mld), waarmee populaire voorstellingen over Nederland als XTC-exporteur worden bijgesteld.
Internationaal springt Sierra Leone eruit: daar is volgens het onderzoek 64,5% van de economie schaduw‑activiteit, mede door een snelle toename van cocaïnehandel in een omgeving van wijdverbreide corruptie. Manners meldt dat een beruchte Nederlandse crimineel — aangeduid als "Bolle Jos" — recentelijk in Sierra Leone opdook in het gezelschap van de president, wat de aandacht vestigt op internationale raakvlakken tussen georganiseerde misdaad en politiek. Andere landen met extreem hoge aandelen schaduweconomie zijn Niger (56%) en Nepal (51%).
De cijfers onderstrepen dat schaduweconomieën breed van aard zijn en niet alleen uit drugs bestaan; ze hebben grote gevolgen voor belastingopbrengsten, arbeidsmarkt en beleid, en vragen om gerichte maatregelen om registratie en handhaving te verbeteren.