Astronomen vinden mogelijk het grootste zwarte gat ooit

In dit artikel:

Op ongeveer 5 miljard lichtjaar afstand, in het sterrenstelsel SDSS J1148+1930, bevindt zich een extreem zwaar zwart gat van ongeveer 36,3 miljard keer de massa van de zon. Astronomen noemen de vondst recent en zeggen dat het mogelijk het grootste zwarte gat is dat tot nu toe met betrouwbare metingen is vastgesteld. Thomas Collett (University of Portsmouth) merkt op: “Dit zwarte gat behoort tot de top tien van grootste die ooit zijn ontdekt en mogelijk zelfs tot de absolute nummer één.”

Ter vergelijking: het zwarte gat in het centrum van de Melkweg weegt circa 4,3 miljoen zonmassa’s, waardoor dit object de Melkweg‑kern in verhouding tot een dwerg vervormt. Eerdere extreem zware kandidaten, zoals TON-618, kregen schattingen tot tientallen miljarden zonmassa’s; zulke cijfers zijn later soms bijgesteld, maar de huidige meting van 36,3 miljard wordt als betrouwbaarder gezien.

Zwarte gaten ontstaan meestal bij het instorten van zeer zware sterren en groeien vervolgens door miljarden jaren van accretie en samensmelting met andere zwarte gaten. In de praktijk zetten factoren als de beschikbare materie en de finite leeftijd van het heelal (13,8 miljard jaar) een grens aan die groei; theoretische maxima liggen rond de ~50 miljard zonmassa’s, waarmee dit object al in de buurt van die bovengrens komt.

De ontdekking verlegt de grenzen van wat we denken te weten over superzware zwarte gaten en suggereert dat nog grotere monsters te ontdekken zijn. Omdat we het object op 5 miljard lichtjaar afstand zien, kijken we bovendien naar hoe het zo’n miljardjarenoude omgeving eruitzag.